سخنرانی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در پردیس

حجت الاسلام والمسلمین دکتر سید سعیدرضا عاملی رنانی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی:
انقلاب اسلامی ایران، فرایند متفاوتی را در کنار نظام سلطه آمریکایی در دنیا به وجود آورد
حجت الاسلام والمسلمین دکتر سید سعیدرضا عاملی رنانی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و استاد گروه ارتباطات دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران یکشنبه 19 بهمن ماه با حضور در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی پیرامون «دو فضایی شدن علوم و جایگاه جمهوری اسلامی ایران» به سخنرانی پرداخت.
دکتر سید سعیدرضا عاملی در این جلسه ضمن تبریک ایام دهه مبارک فجر و گرامیداشت چهل و دومین سالگرد پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی به گفت و گو در زمینه دو فضایی شدن علوم و جایگاه جمهوری اسلامی ایران و بحث و بررسی ظهور فناوری های جدید در قالب اینترنت و فضای مجازی و تحولات عظیم پارادایمی ناشی از آن از جمله تغییر در نهاد علم پرداخت.
وی با اشاره به تاثیرات ناشی از فضای مجازی در مدل حکمرانی، مدیریت دولت، مدل دانشگاهی، مدیریت اقتصادی و ... و در نهایت جایگزین شدن نهادها و ساز و کارهای الکترونیک و هوشمند به جای نهادهای فیزیکی فعلی، تحول ارتباطی را مهمترین تحول دوران معاصر عنوان کرد و گفت: اکنون عرصه ارتباطات تغییر کرده است و امروزه ارتباطات متغیر اصلی است و بقیه موارد متغیر وابسته آن به شمار می روند. تغییراتی که در جهان جدید و فضای مجازی به وجود آمده است، ظرفیت بزرگی است که در بستر دیجیتال و با قابلیت واقعیت گسترده روی داده است. 
وی افزود: در دنیای معاصر مفهوم بهره وری متمایل به بی نهایت است. ما بهره وری را معادله ای بین داده و ستانده می دانیم یعنی هرچه ستانده ما بیشتر باشد میزان بهره وری بالاتر است. از سوی دیگر قاعده ای در ریاضی داریم که هر عدد منهای بی نهایت مساوی با بی نهایت است به این معنا که اگر ستانده را متمایل به بی نهایت بگیریم داده هر چه باشد بهره وری متمایل به بی نهایت خواهد بود. از این رو باید گفت در محیط مجازی در واقع بهره وری متمایل به بی نهایت است. به طور مثال در مورد کتاب فیزیکال هر چه تیراژ بالاتر باشد، بهره برداری بیشتری می توان از آن کرد ولی وقتی کتاب را به یک ماهیت دیجیتال تبدیل می کنیم  و در بستر فضای مجازی قرار می دهیم میزان مصرف آن بسیار بالا خواهد بود به طوری که اگر همه کاربران اینترنت که در حال حاضر 5 میلیارد نفر هستند آن را مصرف کنند از ماهیت آن کاسته نمی شود.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه با اشاره به کارآمدی بالای محیط مجازی تصریح کرد: در این فضا، ورودی هر چه باشد محدود است ولی خروجی نهایی متمایل به بی نهایت است. جهان مجازی محیطی متکثر است که هر آنچه در آن قرار می گیرد دسترس پذیری آن متمایل به بی نهایت می شود. انتشار در این محیط به صورت مرکزی و دریافت در آن به صورت غیر مرکزی صورت می گیرد و از هر جایی می توان وارد این فضا شده و اطلاعات را دریافت کرد. این فضا، محیطی به هم پیوسته و دارای ماهیت متفاوت از جهان فیزیکی بوده و دسترس پذیری جهانی دارد.
دکتر عاملی همچنین با اشاره به بسترهای ناشی از فناوری های جدید اظهار کرد: در فناوری های جدید بستری ایجاد می شود که ارزش آن به دو چیز است؛ یکی تراکم داده ها و دیگری تراکنش داده ها. افزایش تراکنش، افزایش ارزش سرمایه را به دنبال دارد. ارزش محیط مجازی به تکثر وب سایت ها نیست بلکه به تراکم داده ها است. صنعت دیجیتال و هوشمند امکان حضور «همه جا حاضر» را فراهم می کند. در این راستا تعبیری در ادبیات سایبرنتیک تحت عنوان وجود همه جا حاضر وجود دارد که این تعبیر در مورد خدا به کار می رود ولی وقتی دقیق نگاهی می کنیم متوجه می شویم محیط سایبرنتیک با هدف خلق یک هستی همه جا حاضر طراحی شده است. لذا وقتی پدیده ای در محیط مجازی شکل می گیرد، دسترس پذیری همگانی پیدا می کند. البته می توان برای آن محدودیت ایجاد کرد تا هر کسی نتواند به این منابع دسترسی پیدا کند ولی وقتی در محیط آزاد قرار می گیرد دسترس پذیری همگانی فراهم می شود.
دکتر سیدسعیدرضا عاملی درخصوص ویژگی های معماری اینترنت نیز گفت: معماری اینترنت دارای سه خصوصیت عمده است. خصوصیت اول موژولاریتی محیط است. سازه معماری اینترنت سازه ای شبکه ای است و ارتباط فرد با فرد، فرد با جمع و جمع با جمع را فراهم می کند. وقتی به این سازه معماری نگاه می کنیم دلیل تغییر فرهنگ جامعه را می فهمیم. ما دیگر محیط بسته گذشته را نداریم و محیط ارتباط همه با همه فراهم شده است که این محیط استقلال همراه با اتصال را فراهم می کند. ویژگی دوم، لایه ای شدن محیط است. در این محیط امکان طبقه بندی وجود دارد و حکمرانی آینده کاملا مبتنی بر طبقه بندی است. سومین ویژگی نیز یکپارچگی است که این مفهوم بعد از جنگ جهانی دوم مطرح شد و در پی آن مفهوم بازاریابی ارتباطی یکپارچه شکل گرفت که مبنای دانش یکپارچه در دهه 80 بوده است. متاسفانه محیط دانشگاهی ایران به شدت در دانش یکپارچه نقص دارد. دانش یکپارچه به معنی همکاری علوم با یکدیگر و در کنار هم قرار گرفتن دانش ها است. یکپارچگی به معنای در کنار هم قرار گرفتن، مجموعه عوامل را با هم دیدن، آشتی دانش ها با همدیگر و نگاه 360 درجه ای به پدیده ها. این محیط باید عاری از هرگونه اختلال بوده و افراد در آن دچار مشکل در دریافت اطلاعات نشوند. 
وی تصریح کرد: دوفضایی شدن ها یک نظام پارادایمی جدید را وارد حوزه علم کرده است. تغییر بنیادین ناشی از دو فضایی شدن این است که فناوری های نو چهار متغیر اصلی را عوض کرده اند که شامل تغییر در مفهوم زمان و تحقق مفهوم «همه زمان»، تغییر در مفهوم کار، تغییر در مفهوم مکان و تبدیل آن به فضا که منطق غیرجغرافیایی دارد و در نهایت تغییر در مفهوم انرژی است. ضمن اینکه دانش مهندسی تغییر کرده و علوم و دانش های جدید به وجود آمده است.
دکتر عاملی با نگاهی به جایگاه جمهوری اسلامی ایران در این زمینه خاطرنشان کرد: در 1998 میزان مقالات علمی در ایران 1000 مقاله در سال بود که این تعداد در 2018 به 50 هزار مقاله رسید و رشد علمی در ایران رتبه چهارم جهان را به خود اختصاص داد. از این رو باید گفت انقلاب اجتماعی یک تحول پارادایمی است ولی انقلاب اسلامی منطق نگاه به جامعه را عوض کرد و توقعات اجتماعی و نگاه به حوزه بین الملل را تغییر داد و بسیاری از تغییرات بنیادین با انقلاب اسلامی به وجود آمد.
وی افزود: انقلاب اسلامی فی نفسه یک تحول الگوواره ای در فضای اجتماعی بود اما هر تحول اجتماعی تحول پارادایمی محسوب نمی شود. با تحقق انقلاب اسلامی تحول در نظام حکمرانی ایجاد شد و جمهوری اسلامی جای نظام شاهنشاهی را گرفت و در پی آن تحول در سبک زندگی به وجود آمد. اگر چه دوباره در حال بازگشت به نظام زندگی مصرف گرا و زندگی تشریفاتی هستیم ولی الگوواره زندگی تحت تاثیر انقلاب اسلامی عوض شد و تحولات مهمی در فرهنگ، نظام اقتصادی و روابط بین الملل به وجود آمد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی همچنین با اشاره تاثیرات عمیق و گسترده انقلاب اسلامی ایران در سطح جهان ادامه داد: انقلاب اسلامی فرایند متفاوتی را در کنار نظام سلطه آمریکایی در دنیا به وجود آورد. البته مشکلاتی وجود دارد و فساد و بی عدالتی و ظلم اذیتمان می کند که اینها آسیب های زمان ما هستند نه ویژگی های انقلاب اسلامی. به هر حال ما با این انقلاب مسیر متفاوتی را تعریف کردیم که اگر بتوانیم آن را به نتیجه برسانیم، مسیر جدیدی را به دنیا معرفی کرده ایم. جمهوری اسلامی در حال ایجاد یک نظام بازدارندگی جدید است. در حوزه دفاعی این بازدارندگی را ایجاد کرده ایم و اگر در حوزه اقتصادی و فرهنگی نیز بتوانیم این بازدارندگی را به وجود بیاوریم دیگر طمعی نسبت به این نظام نخواهند داشت. امیدواریم بتوانیم با همفکری و همکاری یکدیگر بتوانیم ظرفیت های دانش خلاقانه جدید را فراهم کرده و باعث رشد و گسترش هر چه بیشتر علم در بستر انقلاب شکوهمند اسلامی ایران شویم.