موضوع خاک به رغم تاکیدات مورد غفلت قرار گرفته است

به گزارش روابط عمومی ، «دکتر سید محمدعلی ابراهیم زاده موسوی» روز دوشنبه در آیین گرامیداشت روز جهانی خاک که در دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران مستقر در کرج برگزار شد، افزود:همچون موضوع امنیت غذایی که یکی از مهمترین مسایل مبتلابه ایران و دنیا که مورد غفلت قرار گرفته که بعد از جنگ اوکراین نمود بیشتری یافت.

وی تصریح کرد: که پایه های اصلی امنیت غذایی آب و خاک است که اهتمام زیادی نسبت به آن نیست که اگر بود با این حجم تغییر کاربری ها و از بین رفتن خاک روبرو نبودیم.

ابراهیم زاده موسوی تاکید کرد: بایستی در دانشگاه ها به سمت تولید دانش برای حفاظت و احیای خاک برویم که خلاء زیادی در آن داریم از طرفی دیگر جهاد کشاورزی هم در آینده پژوهی کشور باید خروجی های خاک را احصاء کند تا ما دانش آن را تولید کرده و دانشمندش را تربیت کنیم.

سیاستگذاری های نادرست خاک های کشور را از بین برده است 

 معاون وزیر جهاد کشاورزی در امور زراعت نیز در این آیین با بیان اینکه سیاستگذاری های نادرست سبب از بین رفتن خاک های کشور به خصوص خاک های غنی کشاورزی شده است،گفت: بیشتر این سیاستگذاران هم تحصیل کردگان دانشگاهی و مسوولان کشوری هستند.
 «علیرضا مهاجر» بیان داشت: یکی از تخریب کنندگان اصلی خاک های کشور بخش زراعت است به طوریکه از ۱۸ میلیون هکتار اراضی قابل کشت ۱۲ میلیون هکتار در بخش زراعت است.  

وی یکی دیگر از اقدامات در حوزه وزارت جهاد کشاورزی را جلوگیری از فرسایش خاک دانست و اظهار کرد: هر شخم زمین یا هر محصولی که کشت می شود اگر مناسب با اکولوژی و خاک منطقه نباشد سبب تخریب خاک شده است.

 مهاجر با بیان اینکه از طرف دیگر موضوع غذای مردم و امنیت غذایی نیز مطرح است، گفت: یه رغم اهمیتی تولید غذای مورد نیاز مردم باید از بار تخریبی خاک کاست.

۷۰ درصد اراضی کشاورزی کشور زیر پنج هکتار است.

وی با بیان اینکه برای حاصلخیزی خاک و فعال سازی میکروارگانیسم های خاک باید تناوب کشت رعایت شود، افزود: این در شرایطی است که ۷۰ درصد اراضی کشاورزی کشور خرد و زیر پنج هکتار است که نمی توان برای آن سیاستگذاری کرد.

معاون وزیر جهاد کشاورزی با تاکید بر اینکه در سیاست گذاری ها باید طوری حرکت کنیم تا به شعارهایمان عمل کنیم، گفت: بشر از روز ابتدای خلقت برای کشت گیاهان مورد نیاز خود در جایی اسکان یافت که کنار آبرفت ها و رودخانه هاست که دارای خاک حاصلخیز است که به تدریج این کلاس خاک با افزایش جمعیت زیر ساخت و ساز رفت.

وی با بیان اینکه امروز که دولت تصمیم گرفته که به همه مسکن بدهد و جزو یکی از افتخارات نظام است که همه خانه دار باشند، افزود: یعنی خاک درجه یک یا کلاس A را به این منظور از دست می دهیم یا اینکه یا صدور مجوز تاسیس گلخانه هیدروپونیک باز هم بخشی از کلاس A خاک را زیر سقف و بتن می بریم.

مهاجر همچنین به موضوع جنگل ها اشاره کرد و اظهار کرد: جنگل هایی که از میلیون ها سال پیش ایجاد شده و تا به امروز به دست ما رسیده، زمانیکه یک درخت دچار آفت و بیماری می شود متخصصان این بخش فتوای قطع این درختان را می دهند در حالیکه میلیون ها سال این درختان وجنگل خود را زنده نگه داشته اند.

وی گفت: حتی در شرایط بیماری درخت خود را از بین برده و خرد و پودر شده و به دل خاک می رود که موجب تغذیه خاک و رویش دوباره گیاهان و زنده ماندن جنگل ها می شود و این در حالی است که مقصران اصلی از بین رفتن خاک ما تحصیل کرده ها هستند.

مهاجر با بیان اینکه ما با سیاستگذاری های نادرست خاک را تخریب می کنیم و بعد برای کاری که می کنیم روز خاک را گرامی می داریم، تاکید کرد:باید بتوانیم طوری سیاستگذاری کنیم که تخریب خاک را به حداقل برسانیم.

معاون وزیر جهاد کشاورزی گفت: با کوچک شدن اراضی کشاورزی تا ۱۰ سال آینده ۹۰ درصد اراضی زیر سه هکتار می شود که برای این سه هکتار چه سیاستگذاری می شود انجام داد.

وی افزود: در شمال کشور میزان سرانه زمین هفت دهم هکتار است که اگر وارد بخش وراثتی هم شود این زمین ها کوچکتر می شود و کم کم تبدیل به ویلاسازی می شود.

برای فعالیت ۶۵ کارخانه روغن غیرمجاز در اشتهارد تصمیم گیری شد

معاون رییس جمهور در آیین گرامیداشت روز جهانی خاک به موضوع دومین دور سفر رییس جمهور به البرز که روز جمعه گذشته انجام شد اشاره کرد و افزود: در این روز به عنوان نماینده رییس جمهور به اشتهارد رفتیم که با فعالیت یک هزار و ۴۰۰ واحد صنعتی در شهرک صنعتی اشتهارد روبرو شدیم که این واحدها روزانه چهار هزار مترمکعب فاضلاب را وارد رودخانه شور کرج که تالاب نقره قم می رسید، می ریختند.
وی با اشاره به ظرفیت های بسیار بالای تالاب نقره در حوزه گردشگری و آب و خاک، تصریح کرد: برای این معضل نیز تصمیم گیری لازم را انجام دادیم و مقرر شد تا از ابتدای سال آینده حتی یک قطره فاضلاب وارد رودخانه شور نشود وگرنه برخوردهای قاطعانه و محکمتری با مسوولان این شهرک انجام می شود.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست کشور در ادامه به فعالیت ۶۵ کارخانه روغن غیرمجاز در این شهرک صنعتی اشاره کرد و گفت: این واحدها در حال از بین بردن منابع آب و خاک این منطقه هستند که تصمیم گیری لازم نیز برای آن ها انجام شد.

وی افزود: ما در حوزه برخورد با آلاینده ها و آلودگی ها به تکلیفمان عمل می کنیم ولی از دانشگاه هم می خواهیم ورود کند ضمن اینکه نباید فقط به منابع خاک کشاورزی پرداخت و حوزه های آبخیزداری را رها کردو مدیریت نکرد.

دولت مردمی اعتبارات خوبی به آبخیزداری داده

سلاجقه با بیان اینکه دولت مردمی سیزدهم اعتبارات خوبی به بخش آبخیزداری داده است، تصریح کرد: این اعتبارات باید هم در بخش تحقیقات و هم بخش اجرا (منابع طبیعی وآبخیزداری) به خوبی استفاده شود تا گهواره پایداری که اراضی کشاورزی هستند و امنیت غذایی کشور را تامین می کند، حفظ شوند.

وی به موضوع حوزه های آبخیز در بالادست اراضی کشاورزی نیز اشاره کرد و گفت: در این خصوص نیز رویکردهای خوبی در دولت وجود دارد ولی باید اینجا از مجامع علمی پرسید که اولویت باید با حفظ خاک باشد یا حفظ آب؟ که خاک یک زیرساختی است که تمام کاربری ها و فعالیت های انسانی در آن انجام می شود ولی کمترین بها به آن داده می شود.

معاون رییس جمهور به رویکردهای نوینی که در بدنه دولت نسبت به خاک به وجود آمده و باید منتظر اتفاقات خوبی باشیم اشاره کرد و افزود: قانون حفاظت خاک تکالیف مختلفی دارد که محیط زیست به تکلیف خود عمل می کند که بر اساس این قانون تهیه اطلس آلودگی کشور توسط محیط زیست در حال تهیه است که بایستی مجامع علمی نیز به کمک بخش اجرا بیایند.

وی به اجرای طرح ارزش گذاری منابع اقتصادی نیز اشاره کرد و تصریح کرد: سال گذشته ۲۰ درصد این ارزش گذاری انجام شد و در سال جاری نیز ۲۰ درصد اجرا می شود.

سلاجقه با بیان اینکه با توسعه موافق هستیم، گفت: ما توسعه در خور را بها می دهیم که شاخصه های آن تعریف شده و آن را در قالب ارزش گذاری اقتصادی توسعه کشور را پیگیری می کنیم.

وی اضافه کرد: همچنین حدود ۲۷۰ لایه اطلاعاتی در سامانه جامع محیط زیست کشور وجود دارد که با مقیاس و فرمت واحد هستند و تمام تلاش ما این است که تمام دانش پژوهان و محققان از این ظرفیت استفاده کنند و این سامانه یکی از به روزترین سامانه های کشور است که جامعیت خاصی دارد.

معاون رییس جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرد: بررسی ها نشان می دهد که بین ۱۵ تا ۲۰ درصد آلودگی هوای تهران ناشی از پسماندسوزی در جنوب این کلانشهر است.

« دکتر علی سلاجقه» افزود: شهرداری تهران را مکلف کردیم که هر چه سریع تر جلوی فعالیت این خاطیان را بگیرد زیرا ما به دور از هر گونه شعار مسایل زیست محیطی کشور را دنبال می کنیم و سلامت مردم برای ما اهمیت دارد.

وی به موضوع پسماند سراوان نیز اشاره کرد که منابع آلاینده و شیرابه ها تمام منابع آب و خاک منطقه را از بین می برد و اظهار کرد: به رغم اینکه در دولت های گذشته شعارهای زیادی بر علیه آلودگی این منطقه داده شد اما در عمل اتفاقی نمی افتاد ولی در ۲ سال کار دولت مردمی سیزدهم ۶۰ درصد آلودگی این منطقه ساماندهی شده و رفع شده و این در حالی است که شهرداری و استانداری آنجا پای کار است.

معاون رئیس جمهور همچنین به موضوع تالاب انزلی اشاره کرد و گفت: صندوق ملی محیط زیست کشور در موضوع انزلی ورود کرده تا شرایط آنجا را نجات می دهد ولی باید گفت که در مساله آلایندگی خاک موضوع بسیار گسترده تر از چیزی است که گفته می شود.

در هر دقیقه 17 هکتار از خاک ها با توسعه زیر ساخت ها از بین می رود. که هما ن تغییر کاربری است

«کامبیز بازرگان» رئیس انجمن علوم خاک ایران در آیین گرامیداشت روز جهانی خاک گفت: در کنار امنیت‌ غذائی، یکی‌ از وظایف‌ دولت‌ها تسهیل‌ دسترسی‌ آحاد جامعه‌ به‌ مسکن‌ است‌ لذا وضع‌ قوانین‌ و مقررات لازم برای‌ تأمین‌ زمین‌، نقدینگی‌ و یا تسهیل‌ ساخت‌ و ساز مسکن‌ از طرف مراکز قانون‌گذاری‌ و دولت‌ها، امری‌ پذیرفته‌ شده و ممدوح است‌ اما مقایسه‌ شرایط‌ لازم برای‌ اراضی‌ قابل‌ کشت‌ با شرایط‌ و نیازهای‌ اراضی‌ قابل‌ ساخت‌ و ساز و سکونت‌، نشان می‌ دهد محدودیت‌های‌ مترتب‌ بر اراضی‌ قابل‌ کشت‌ از نظر حاصلخیزی‌ خاک به‌ هیچ‌ وجه‌ به‌ اراضی‌ قابل‌ سکونت‌ و ساخت‌ و ساز مسکن‌، مترتب‌ نیست‌. 

وی اظهار کرد: در یک‌ نگاه علمی‌ و آینده نگرانه‌ و با در نظر گرفتن‌ مصالح‌ ملی‌ که‌ متضمن‌ مصالح‌ آحاد جامعه‌ در دراز مدت است‌، در کشوری‌ با محدودیت‌ شدید اراضی‌ قابل‌ کشت‌ و فراوانی‌ اراضی‌ غیرقابل‌ کشت‌، نباید اراضی‌ که‌ به‌ هر نحو قابلیت‌ کشاورزی‌ و تولید دارند، به‌ امر مسکن‌ اختصاص یابند. 

وی تاکید کرد:  این در حالی‌ است‌ که‌ متأسفانه‌ در تبصره ۲ ماده ۹ "قانون جهش‌ تولید مسکن" مصوب ۱۴۰۰.۵.۱۷ مجلس‌ شورای‌ اسلامی‌، فقط‌ اراضی‌ کشاورزی‌ حاصلخیز (درجه‌ یک و ۲ ) از قاعده تأمین‌ اراضی‌ برای‌ مسکن‌ مستثنی‌ شده‌اند. 
بازرگان برای‌ درک درست‌ آنچه‌ که با این‌ مصوبه‌ اتفاق می‌افتد افزود: باید بدانیم‌ اراضی‌ با توجه‌ به‌ وضعیت‌ محدودیت‌ها برای‌ کشت‌ و کار، از نظر قابلیت‌ کشاورزی‌ به‌ ۶ کلاس طبقه‌ بندی‌ می‌شوند که‌ اراضی‌ کلاس یک‌ به‌عنوان اراضی‌ فاقد محدودیت‌ و اراضی‌ کلاس ۶ با بیش‌ترین‌ محدودیت‌ هستند. 

وی در ادامه این مطلب تصریح کرد: بر اساس همین‌ طبقه‌ بندی‌، اراضی‌ کلاس یک‌ تا پنج اراضی‌ با قابلیت‌ کشاورزی‌ خیلی‌ خوب تا ضعیف‌ هستند، این‌ بدان معنی‌ است‌ که‌ در اراضی‌ کلاس ۲ تا پنج ، با رفع‌ محدویت‌ها و مدیریت‌ صحیح‌ می‌توان حداکثر بهره‌برداری‌ را از این‌ اراضی‌ داشت‌. 

به گفته وی فقط‌ در اراضی‌ کلاس ۶ محدودیت‌ها به‌ نحوی‌ است‌ که‌ رفع‌ آن‌ها با روش‌های‌ رایج‌ مقرون به‌ صرفه‌ نبوده و به‌ همین‌ دلیل‌ به‌عنوان اراضی‌ قابل‌ کشت‌ شناخته‌ نمی‌شوند. بنابراین‌ روشن‌ است‌ که‌ متن‌ تبصره ۲ ماده ۹ قانون مذکور خارج از مبانی‌ و اصول علمی‌، اراضی‌ کلاس ۳ تا پنج ، که‌ در دنیا به‌عنوان قابل‌ کشت‌ شناخته‌ می‌شوند را از چرخه‌ تولید خارج می‌ کند. 

بازرگان در ادامه بیانیه خود می افزاید: اما با درک توزیع‌ سطوح اراضی‌ با کلاس مختلف‌ در ایران، عمق‌ فاجعه‌ از این‌ هم‌ فراتر می‌رود. بر اساس مجموعه‌ مطالعات خاک انجام شده در کشور، وسعت‌ اراضی‌ کلاس یک‌ کشور کمتر از ۱.۲ میلیون هکتار (حدود ۶ درصد از اراضی‌ قابل‌ کشت‌ ) و اراضی‌ کلاس ۲ حدود چهار میلیون هکتار ( ۲۱ درصد از اراضی‌ قابل‌ کشت‌) است‌.

 همزمان با مراسم روز جهانی خاک که در دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران برگزار شد، نخستین دستگاه کارنده دیسکی کشت مستقیم بومی سازی شده (بی خاک ورزی) در محل این دانشکدگان رونمایی شد.

دستگاه کارنده بی خاک ورزی (کشت مستقیم) با هم اندیشی پژوهشگران، مجریان و شرکت برزگر همدان به عنوان نخستین نسخه بومی سازی شده دیم کار کشت مستقیم برای مناطق نیمه خشک و سرد طراحی شده است .

به گزارش روابط عمومی ، مدیرعامل شرکت برزگر همدان و سازنده دستگاه کارنده دیسکی کشت مستقیم در آیین رونمایی از این دستگاه گفت: توسعه کشاورزی حفاظتی موجب تقویت و حفاظت خاک، افزایش بهره وری آب، صرفه جویی در انرژی، کاهش هزینه های تولید، افزایش تولید محصول سالم، افزایش درآمد خالص کشاورزان، مهار تنش های زیستی و غیرزیستی، دفن کربن، کاش گازهای گلخانه ای، تقویت زیست بوم، پیاده سازی الگوی کشت بهینه و تولید پایدار می شود.

«محمد خاوری» افزود: حفظ منابع پایه و ذخایر زیستی تولید از طریق حفاظت خاک و آب و مهار فرسایش، افزایش بهره وری آب باراان در اراضی دیم از طریق افزایش ظرفیت نگهداری رطوبت خاک، کاهش تبخیر، مدیریت بقایای گیاهی و به سازی ساختمان خاک و کاهش تردد ادوات کشاورزی و بهبود چینش عملیات زرعی و همچنین اصلاح الگوی کشت در دیم زارها از طریق تناوب زراعی مناسب و حذف آیش از جمله اهداف ساخت این دستگاه است.

وی تصریح کرد: کاهش هزینه های تولید محصولات، افزایش درآمد خالص محصول و افزایش بهره وری در اراضی دیم، اصلاح کیفیت خاک و ماشینی کردن برداشت بعضی محصولات از طریق کشت مسطح و بی خاک ورزی از دیگر اهداف ساخت این دستگاه بومی کشور است.

خاوری اضافه کرد: از جمله مزایای این دستگاه نسبت به دستگاه های مشابه خارجی می توان به برتری نسبت به سایر دستگاه های مشابه از نظر سرعت پیشروی، مانور کشت، حداقل دستخوردگی خاک، برش مطلوب بقایای گیاهی ایستاده و خوابیده و نفوذ کارنده در عمق کافی و تنظیم کود و بذر اشاره کرد.

وی در این آیین یکی از بیشترین صدمات به اراضی کشاورزی را از طریق گاوآهن هایی دانست که هنوز موفق به گرفتن آن از کشاورزان نشده اند دانست و گفت: کشاورزی حفاظتی تنها راه نجات خاک کشور است.

نخستین دستگاه کارنده کشت مستقیم بومی ایران با هزینه ای بالغ بر ۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال ساخته شده در حالیکه قیمت نمونه خارجی آن که تاکنون وارد کشور می شده، ۲۰ میلیارد ریال است.

لازم به ذکر است در پایان همایش از محمد خاوری سازنده دستگاه کارنده دیسکی کشت مستقیم بومی سازی شده (بی خاک ورزی)  با لوح تقدیر قدردانی شد.