درس «کارآفرینی و کسب‌وکار پایدار» در همه رشته‌های منابع طبیعی گنجانده می‌شود| راه‌اندازی مراکز مشاوره کسب‌وکار طبیعت‌محور | سازمان منابع طبیعی میدان را برای کارورزی هدفمند دانشجویان منابع طبیعی باز کند

 دکتر مهدی قربانی، رئیس دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران با بیان این مطلب افزود: راه اصلی ایجاد اشتغال برای دانشجویان و فارغ‌التحصیلان تمامی رشته‌ها و به خصوص رشته‌های کشاورزی و منابع طبیعی، آموزش کارآفرینی و کسب‌وکار است. مراکز اختصاصی برای ارائه این آموزش‌های علمی و عملی نیز باید جهت ارائه مشاوره‌های کسب‌وکار طبیعت‌محور به فارغ‌التحصیلان راه‌اندازی شود.

رئیس دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: با وجود ظرفیت‌های متعدد حوزه‌های آبخیز کشور، امروز نمی‌شود فارغ‌التحصیلان دانشگاهی را ترغیب کنیم که در صف‌های طولانی آزمون‌های استخدامی دولتی منتظر استخدام باشند. بنابراین یکی از راه‌های توان‌افزایی سرمایه‌های انسانی این است که فارغ‌التحصیلان دانشگاهی با نگاه کارآفرینی آموزش ببینند تا بتوانند به تولید ناخالص ملی، اشتغال پایدار، ارزآوری، صادرات غیرنفتی و در نهایت رشد و توسعه اقتصادی کشور کمک کنند.

وی تقویت کارآفرینی طبیعت‌محور در جهت اشتغال فارغ‌التحصیلان رشته‌های منابع طبیعی را ضروری دانست و افزود: انتظار می‌رود عملیاتی نمودن توان‌افزایی جوامع محلی مبتنی بر کارآفرینی، توسعه کسب‌وکارهای طبیعت‌محور و جلب مشارکت مردمی در طرح‌های حفاظتی و حمایتی منابع طبیعی کشور در اولویت اول دستگاه‌های اجرایی متولی این حوزه باشد. بنابراین در برنامه‌های حفاظتی و حمایتی در بخش جنگل، مراتع و مناطق بیابانی کشور ضرورت دارد پیوست توان‌افزایی جوامع محلی با تاکید بر کارآفرینی، اشتغال و جلب مشارکت مردمی تدوین و اجرایی شود. به عبارت دیگر اجرای طرح‌های حفاظتی و حمایتی در منابع طبیعی با نگاه ارزش‌افزوده اقتصادی و اجتماعی صورت گیرد نه صرفاً با یک نگاه اکولوژیک‌محور.

استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، جامع‌نگری در حکمرانی و مدیریت پایدار منابع طبیعی را مستلزم در نظر گرفتن همزمان مؤلفه‌های اقتصادی، اجتماعی و اکولوژیکی دانست و خاطرنشان کرد: عدم توجه به کسب‌وکارهای طبیعت‌محور، علاوه بر رکود اقتصادی کشور، منجر به بیکاری دانشجویان و فارغ‌التحصیلان رشته‌های منابع طبیعی نیز شده است. حلقه مفقوده‌ای که صاحب‌نظران و متولیان حوزه‌های کسب‌وکار سال‌هاست به آن اشاره می‌کنند و اجرا نمی‌شود، «کارآفرینی طبیعت‌محور و تکمیل زنجیره ارزش در تولیدات منابع طبیعی» است.

وی افزود: تمام این موارد می‌تواند منجر به ایجاد ثروت پایدار در مناطق کم‌برخوردار شود اما متأسفانه در حال حاضر تولیدات منابع طبیعی، کمکی به توان‌افزایی اقتصادی جوامع محلی نمی‌کند، در حالی که اگر کارآفرینی و کسب‌وکار طبیعت‌محور مبتنی بر استفاده‌های چندمنظوره از منابع طبیعی به صورت خردمندانه و اصولی شکل بگیرد، از نظر اقتصادی و اجتماعی شاهد تغییرات مثبت در جهت رفاه جوامع محلی خواهیم بود.

رئیس دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران در پایان گفت: با نگاهی اجمالی به پتانسیل‌ها و قابلیت‌های حوزه‌های آبخیز کشور، می‌توان اذعان کرد که رویکرد فعلی سازمان منابع طبیعی در توسعه پایدار کسب‌وکارهای طبیعت‌محور نیازمند بازنگری جدی است. متأسفانه درک مناسبی از اقتصاد منابع طبیعی و ارزش‌گذاری خدمات و کالاها در اکوسیستم‌های طبیعی در نظام حکمرانی منابع طبیعی کشور وجود ندارد. در صورتی که در دنیا با استفاده از ظرفیت‌های علمی بین‌رشته‌ای مخصوصاً اقتصاد منابع طبیعی، خسارات ناشی از مصرف و تولید ناپایدار را تخمین می‌زنند و با وارد کردن این هزینه‌ها در محاسبات سود و زیان بنگاه‌های اقتصادی طبیعت‌محور، نه تنها هزینه‌های محیط زیستی را مدیریت می‌کنند بلکه درآمد سرشاری از منابع طبیعی ایجاد می‌نمایند.

دکتر قربانی توضیح داد: به عنوان مثال می‌توان به فعالیت‌هایی که کشورهای حاشیه خلیج فارس در مناطق بیابانی انجام داده‌اند، اشاره کرد. برنامه کشور امارات، جذب ۴۰ میلیون گردشگر و افزایش سهم بخش گردشگری در تولید ناخالص داخلی به ۱۲۳ میلیارد دلار تا سال ۲۰۳۰ است. اگر این درآمد را با درآمد حاصل از فروش نفت ایران که متوسط ۳۰ تا ۶۰ میلیارد دلار در سال است مقایسه کنیم، متوجه می‌شویم که تفاوت بسیار زیاد است. بنابراین کاملاً واضح است که بیابان نیز یک فرصت در جهت اشتغال و ایجاد درآمد پایدار است. همچنین یکی دیگر از فرصت‌های موجود در مناطق بیابانی، انرژی‌های نو مخصوصاً انرژی خورشیدی است که می‌تواند درآمدهای بالایی را ایجاد نماید.

وی در پایان گفت: به عنوان مثالی دیگر در این رابطه می‌توان به اهداف کشور قطر اشاره کرد که قرار است تا سال ۲۰۳۰، یک پنجم برق مورد نیازش را با انرژی خورشید تولید کند. آیا ما هم در برنامه راهبردی منابع طبیعی کشور به این ظرفیت‌ها توجه داشته‌ایم؟ این درحالیست که در مناطق بیابانی کشور می‌توان با یک نگاه راهبردی و کارافرینانه، فقر و محرومیت را کاهش داد.